Oussama Diab werd in 1977 in Damascus geboren in een artistieke Palestijnse familie, en studeerde aan de kunstacademie, verbonden aan de Universiteit van Damascus. Vervolgens bouwde hij een zeer productieve carrière als beeldend kunstenaar op. Tot aan zijn vlucht naar Nederland in 2015 was hij in het Midden-Oosten een gewaardeerd en succesvol kunstenaar; gedurende tien jaar werd hij exclusief vertegenwoordigd door Ayyam Gallery, met vestigingen in Damascus, Beirut, Londen en Dubai. Deze vooraanstaande galerie voor hedendaagse kunst in het Midden-Oosten organiseerde enkele solotentoonstellingen van zijn werk, én bemiddelde bij zijn deelname aan diverse exposities in het Midden-Oosten, de VS, Europa en Azië.

Sinds hij in 2015 in Nederland arriveerde, is hij vol overtuiging aan het werk gegaan om zijn carrière als kunstenaar hier in een geheel gewijzigde context voort te zetten. Een belangrijke impuls daarvoor waren twee subsidies van het Mondriaan Fonds.

In zijn opleiding aan de Faculty of Fine Arts aan de universiteit van Damascus werd Oussama diepgaand beïnvloed door de moderne westerse kunst, in het bijzonder door expressionisme, kubisme en pop art. Kunstenaars zoals Picasso en Matisse, maar ook De Kooning en Bacon, maakten diepe indruk op hem en openden nieuwe werelden voor hem. Vanaf het begin van zijn kunstenaarschap is hij steeds op zoek geweest naar manieren om zich vanuit zijn Arabische achtergrond te verhouden tot de westerse kunst en kunstgeschiedenis. Die zoektocht heeft hij op zijn eigen manier ondernomen, want in de artistieke vorming op de universiteit was er weinig aandacht voor klassieke en hedendaagse kunstzinnige tradities in het Midden-Oosten zelf. De westerse kunstgeschiedenis heeft hem altijd gefascineerd. De stijl en de retoriek in veel van de stromingen in klassieke en hedendaagse kunst spreken hem erg aan. En de expliciete interesse voor humaniteit en menselijk lijden in de Europese, door het christendom beïnvloede traditie inspireren hem. In de Arabische kunst worden die referenties, deels vanwege politieke gevoeligheden, minder gevonden.

Paard, touw, bloemen | 2016 | 200 x 135 cm | gemengde techniek op doek

In Nederlandse musea maakte hij kennis met het werk van grote westerse kunstenaars, dat hij eerder alleen van afbeeldingen kende. Die ontmoeting maakte een grote indruk op hem. Het ontroerde hem bijvoorbeeld hevig om voor het eerst een schilderij van Van Gogh of Rembrandt in het echt te zien. De kennis die hij eerst uit boeken haalde, werd nu een levende kennis, die hem raakt en inspireert om zijn eigen werk verder te ontwikkelen..

In de loop der jaren heeft Oussama gewerkt in uiteenlopende stijlen, met diverse thema’s, verscheidene materiaIen en in verschillende formaten: hij wordt steeds gedreven door de wens te vernieuwen en de grenzen van zijn werk te verkennen en te verleggen. Wat constant is in zijn werk, is zijn voorkeur voor vrije schilderkunst in een groot formaat, die zich qua stijl aanpast aan de thematiek die hij onderhanden heeft. Maar vooral het onderliggende motief keert steeds terug: het onderzoek naar humaniteit en naar wat het betekent om mens te zijn.

Horen, zien, zwijgen | 2023 | 200 x 300 cm | gemengde techniek op doek

Vanuit zijn achtergrond als staatloos Palestijn is Oussama feitelijk altijd een vluchteling geweest, ook in zijn geboorteland Syrië. In zijn werk heeft hij steeds gereflecteerd op de vragen rond humaniteit en vrijheid, recht en onrecht, geweld en strijd, menselijk lijden en verlies. Bij die kwesties voelde hij zich van jongs af aan bij betrokken: levend in een gebied vol geweld en diepgaande politieke onrust zijn die vragen nooit ver weg. Hoewel hij oorlog en verlies aan den lijve heeft ervaren, is hij altijd ook geraakt geweest door mededogen en door hoop – ook die wil hij in zijn werk steeds tot uitdrukking brengen. Daarbij gaat het hem niet primair om politieke issues, maar om de beginselen van de humaniteit.

Droomreis | 2021 | 150 x 120 cm | acryl, verfspray en houtskool op doek

Oussama werkt met een persoonlijke iconografie die hij in de loop van zijn kunstenaarschap heeft ontwikkeld: beeldelementen die door zijn hele oeuvre heen, met verschuivende betekenissen, een rol spelen in zijn werk. Zo heeft de vogel – vanouds een beeld van vrijheid – nieuwe connotaties gekregen na zijn overhaaste vlucht uit Damascus. Het beeld van het gevouwen papieren bootje dringt zich na zijn vlucht via de Middellandse Zee voortdurend aan hem op. Een hand met een bloem blijft in verschillende omstandigheden een teken van hoop. De lamp herinnert hem aan twee verschillende begrippen van licht die men in het Arabisch kent: het licht dat van buiten aanschijnt, en het Rembrandteske licht dat van binnenuit verlicht – vooral dat laatste zoekt hij te treffen. De hoofdloze etalagepop is een beeld van de mens die vastgeklonken is aan zijn eigen achtergrond en geschiedenis; de kunstenaar dwingt die mens onder ogen te zien wat hij heeft bewerkstelligd. Droomreis | 2021 | 150 x 120 cm | acryl, verfspray en houtskool op doek Sinds Oussama in 2015 naar Nederland vluchtte – waarna hij, anderhalf jaar later, herenigd werd met zijn gezin –, is er een nieuwe dimensie in zijn leven ontstaan: die van vluchteling te zijn in een totaal nieuwe cultuur. Die ervaring ging gepaard met verlies van identiteit, met heimwee en verlorenheid in een geheel onbekende samenleving, maar ook met de hoop op een nieuw begin in een veiliger wereld. Dat alles vindt uiteraard zijn reflectie in zijn werk: sinds 2015 is hij sterk bezig geweest met het zoeken en het tot uitdrukking brengen van een nieuwe identiteit.

Portret | 2023 | 30 x 21 cm | aquarel

In de afgelopen jaren heeft Oussama in uiteenlopende stijlen veel portretten geschilderd en getekend: de gezichten van degenen die hij zag lijden, maar in wie hij ook hoop vindt op een nieuwe toekomst en op een intense verbondenheid van de mensheid. Portretten die de spiegel van de ziel zijn, en angsten, hoop en verlangens tonen. Het zijn geen portretten die een specifiek persoon verbeelden; Oussama verbeeldt het innerlijk en de emotie van de mens die leeft met zijn herinneringen en dromen. Zo wil hij humaniteit aan het licht brengen – wat is het om mens te zijn, met herinneringen en hoop.

Zijn portretten zijn emotioneel geladen, ze zijn direct, dynamisch qua handschrift en beeldtaal. Ze ontstaan spontaan en in het moment.

Je blijft ernaar kijken…